Mingostasun xaloa

 

Aurretik narrazio liburu bat (“Orain galderaberriak ditut”) eta saiakera bat (“Ez merkeenak! Bai onenak!”) argitaratu ondoren,  hauxe da idazle errenteriarrak kaleratu  duen lehen nobela. Buelta asko eman  omen dizkio, zati asko kendu, aldatu, berridatzi... azken emaitza honetara heldu  arte. «Idazteko ezabatzen jakin behar da.  Hartu gaur egungo edozein liburu, eta  konturatuko zara idazleak ez zuela hitzik  ezabatu nahi». Liburuan bertan, idazteari  eta idazlearen bakardadeari eskaintzen  dizkion tartean, hainbat hausnarketa interesgarri agertzen dira idazten aritua den  batek idazten hasi nahi duen bati esanak.

Idazle izateko gogoa duena eleberriko  protagonista nagusia da, Raul Oliveira  gaztea. Betidanik bere burua tokiz kanpo  ikusten duen hau, unibertsitate ikasketak utzi zituenetik zereginik topatzen ez  duena, mozkortzen eta xakean jokatzen  aritzen da gustuko taberna zuloan sartuta. Oskar laguna du edozertarako kide,  berarekin mintzatzen da honetaz edo  hartaz. Bera da ondoan duen konfiantzazko bakarra. Adiskidetasuna dario beraien harremanari, bitxia baina egiazkoa  den laguntasuna. Izan ere, familia aukeratzen ez den bezala, norbait lagun moduan izan nahi duzun bai ala ez hautatu  baitaiteke. Eta Oliveirak sendiaz sentitzen duen lotsa arintzeko ezinbesteko  makulua du laguna. Bien arteko eztabaidak, esandakoak eta esan gabe utzitakoak, zirikatu nahian botatakoak... oso modu naturalean ateratzen dira eta ez  dirudite batere behartuak. Are gehiago,  oso gustura eta irrikaz jarraitzen dira.

Istorioa autoreak ondo ezagutzen duen  tokian kokatu du, Errenteriako Pontika  auzoan, bera jaio zen inguruan, alegia.  Langile eta etorkinen auzoa izateak ere  nortasuna ematen dio kontakizunari,  azaltzen diren toki gehienek bezalaxe.  Galtzaileen kontuak baitira hemen irakurtzen direnak. Erdigune polit eta ponpoxoetan lekurik ez dutenen bizimoduak.  Garaiari dagokionez, 90eko hamarkada  bukaerakoa da istorioa. Pentsatzekoa da  Garrok berak bizitako urteak direla, eta  pertsonaien izenen bidez eta batez ere,  musika erreferentziekin ondo girotua dagoela uste dut. Gainera, bakoitzak berea  kontatu behar duela onartuta ere, eskertzekoa da horrelako eleberri bat betiko  80ko hamarkadatik kanpo ikustea. Eta ez  denboragatik bakarrik, baita bestelako  zenbait topikotatik aldentzeagatik ere.

Eleberria bizitzaren gordintasun eta  gogortasunez estalia dago, euren burua  gizartearen gehiengotik kanpo ikusten  dutenen ikuspegitik, arrunta deitzen den  horretatik landa.  «Oliveirak bazekien ustezko normaltasunik ez zegoela. Teoria  hutsa zela. Hedabideen propaganda. Lanerako deia. Otzantasunaren aldeko maniobrak.[...] Hori guztia bazekien, baina  zein gutxi balio zuen teoriak sentimenduak arrapaladan etortzen zitzaizkionean!». Hala eta guztiz ere, eta agian pertsonaia gehienak hogei urteren bueltan  dabiltzalako, xalotasunez beteriko zati  ugari ditu. Eta umorez zipriztindutakoak  ere bai, irakurleari irribarrea behin baino  gehiagotan aterako diotenak.

Gustatuko litzaidake Oliveira, Oskar,  Eneko eta beste guztien berri izatea aurrerantzean ere. Nobelaren amaierak  ematen du jarraitzeko aukerarik eta autoreak ere ez dio posibilitate honi biderik itxi. Beste buelta mordo bat eman  beharko dizkio, idatzi eta ezabatu, idatzi  eta aldatu, idatzi eta berridatzi, ziur samar egon arte.