Hiru ordu
Orain hiru ordu norbaitek neure ama hil du. Kalean zihoan, bastoi eta guzti, eta semaforoa gorriz pasatzen hasi da: batera eta bestera begiratu, inor ez zegoela iruditu, eta pasatzea erabaki duenerako, autoa aurrez aurre etorri zaio. Baita etorri ere, azkar, gainera automobila. Belaunetan kolpea eman, lurrera bota, eta azpian hartzea, bat izan da. Ezkerreko gurpilekin esternoia apurtu dio, bi tokitan. Bihotzak zart egin dio. Hantxe bertan seko gelditu da.
“Ezin izan dute ezer egin”. Hori esan dit Gurutze Gorriko anbulantziako gidariak. Sinetsi egin beharko diot, hain ziurtasun handiarekin kontatu dit eta dena! Ertzaina ere, buruaz baiezka zegoen; ala bestela, tik bat zuen, burua gora eta behera mugiarazten ziona.
Anbulantziakoak berrogei minutu geroago etorri dira –ertzainak hamar beranduago-, eta bitartean, atsoa lurrean egon da, asfalto gainean, hotzak hiltzen. Beno, hotzak hiltzen ez, zeren eta, jadanik, hilda baitzegoen. Halere, hotza sekulakoa zegoela esan dit, ertzain buruzabulari astun hark.
Anbulantziako gidaria gasolina hartzen ari omen zen, deia jaso duenean. Zortzi kotxe zituen aurretik. Larrialdietako argi horiak jarri ditu, sirena ere piztu du, baina inork ez dio kasurik egin. Ez diote aurreratzen utzi. Hamaika birao eta irain, ahalik eta zikinenak, maltzurrenak, lizunenak bota dizkie. Ezer ere ez. Norbait, gainera, iseka aurpegiz zebilkiola begitandu zaio.
Jaramonik egiten ez ziotela eta, institutuko etikako klaseak gogoan, saiatu da balioei buruz hitz egiten, aurrean zituen zortzi –dago- eneko, sei- gidariei. Gizakien sentimenduen azaleratze ezinak ekartzen duen estresa aipatu die, erruduntasun konplexua, ondoezak; eta bestalde, besteei laguntzeak norbanakoari ekartzen dion bizipozaz aritu zaie. Ez du ezer lortu.
Ordu erdi eta gero, depositua bete duenean, hiruzpalau litro lurrera bota, autoa arrankatu, eta pospoloa, piztuta, bota du gasolinara, denak su har zezan. Gasolina ukitzean pospoloa itzali egin da.
Horregatik heldu dela berandu kontatu dit gidariak; baina ez dakit egia esan didan; ala ni ez haserretzeko –anbulantzien enpresan salaketarik ez jartzeko- asmatu duen istorio hori.
Etxean nengoen, kontatu dudan guztia amari gertatzen ari zitzaion bitartean, John Stainberg-en azken liburua, luzeena, astunena, eskasena, “Herioren bideak” irakurtzen. Bertan, heriotzari buruzko bi ganoragabeko teoria aipatzen zituen. Egunkarietako kritikoak asko goraipatu dute, eta esaten dute Nobel sarirako izendatuko dutela; ez idatzi duenagatik, senideak Aita Sainduaren lehengusuak direlako baizik.
Haren heriotzarekiko ikusmoldea erabat zaharkitua dago, baina eskuineko idazleak promozionatzea komenigarria dela erabaki zuten Suediako intelektual ofizialek, transatlantiko batean, abenduaren zazpian egindako afari garestian. Aita Sainduaren lehengusu zaharrenak, idazlearen koinatua den Rodolfo Von Bardino konteak, ordaindu zuen afaria, likoreak eta guzti.
Abisua hartu dudanean, penaz utzi dut liburua, ez baitzait gustatzen liburuak erdi irakurrita uztea. Hori zinemarekin ere gertatzen zait. Neure bizi guztian film bakarra ez dut osorik ikusi: “Gozamenaren lekualdaketa progresiboak” zeritzona. Ezin izan nuen jasan.
Zineman neu bakarrik gelditu nintzen, lehen hamabost minutuak igaro zirenerako beste guztiak ihesik joan baitziren. Batzuek, sarreraren dirua itzultzeko eskatzen hasi, eta inork jaramonik egiten ez zielako, atariko kartelen horma-irudia apurtu zuten, parra egin nahian edo. Nik haien aurka egin nuen, elkarrizketa, surrealista –edo hiperrealista, edo neorrealista- haiek ez zizkidatelako entzuten uzten.
Pikutara bidali ninduten, eta ezetz esaten ausartu ez nintzelako –lepotik heldu ninduelako suhiltzaile itxurako giza-giharre batek, agian- , barrura joan nintzen, han bakardadean, filmari eutsi ahal izateko.
Halako batean, izterrean, belaunetik gora zihoan epeltasun leuna sumatu nuen. Ez nengoen bakarrik. Norbait inguratu zitzaidala konturatu nintzen, ilunean. Aldamenera bezala begiratuz, ilegorri pekatsu haren eskutxoak -eta ahoa-, nire zakilerantz zihoazela ikustean, ospa egin nuen –aspaldian sexurik izan gabe nengoenez beldurtu egin bainintzen-, baboa ni, eta gaur arte filmaren bukaera zein zen ez dut jakin ahal izan. Hara hor nire pena handietako bat.
Ene! Zazpiak dira barren. Hiru ordu daramatzat liburu hau eskutik kendu ezinik. Aiba! Gainera, ez da “Herioren bideak”, “Heroien bideak” baizik. Autore ezezaguna du, japoniarra.
Ez dut ezer ulertzen. Pentsatu dudan guztia gezurra da. Gidariak esandakoa ere, ziurrenik, hala izango da, hemen denok dakigu anbulantziak eta suhiltzaileak beti berandu heltzen direla, benetako arrazoirik gabe, eta ez dutela inoiz azalpenik ematen.
Ertzain burukulunkaria ere ez zait gehiago agertu. Ez dut entzun telebistan –eta errealitatea telebistak dioena da- gasolindegian arazorik izan denik, ez eta inor istripuz hil denik. Eta ama sukaldean dago, babak zuritzen, irratia entzunaz.
Lo geratu naiz, orain hiru ordu, liburua irakurtzen. Irakurtzen? Zein liburu?